و در جلسات قرآنی خود نیز کلام‌الله مجید را به استنطاق (پاسخگویی) به بسیاری از مسائل روز واداشته است، به‌طوری که تفسیر موضوعی شهید صدر اول را می‌توان بخشی از نظریه‌پردازی منحصر به‌فرد وی شمرد. آیت‌الله اشکوری: استاد شهید صدر، یکه‌تاز عرصه تئوری‌پردازی اقتصاد اسلامی است
آیت‌الله «سید نورالدین اشکوری» از شاگردان مبرز شهید سید محمد باقر صدر و مدیر پژوهشگاه علمی ـ تخصصی شهید صدر در شهر مقدس قم در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) با اعلام این مطلب، به تبیین تفسیر موضوعی قرآن کریم شهید صدر و جلسات قرآنی وی که در کتاب «المدرسة القرآنیة» گردآوری شده است، پرداخت و گفت: قبل از شهید صدر، علما و اندیشمندان جهان اسلام اشاره‌های جزئی به نظریه‌پردازی داشته‌اند، اما شهید صدر به‌صورت جامع به نظریه‌پردازی اسلامی پرداخت و این نظریه‌پردازی بسیار واضح، دقیق و روشن و برای امت اسلام سودمند است، به‌طوری که این نظریه‌پردازی در کتاب «اقتصادنا» و «البنک اللاربوی»(بانکداری بدون ربا) و دیگر نوشته‌های وی مشاهده می‌شود و تفسیر موضوعی شهید صدر را می‌توان بخشی از نظریه‌پردازی منحصر به‌فرد وی شمرد.
وی افزود: شهید صدر تنها موفق به ارائه 14 جلسه درس تفسیر قرآن شد که این دروس در ایام تعطیلی دروس حوزه علمیه نجف اشرف تدریس می‌شد و من در آن ایام تعطیلی در نجف نبودم و برای فعالیت‌های اجتماعی و خارج از حوزه علمیه به شهرهای «حله» و «کاظمین» عراق می‌رفتم و چندین سال نیز بهعنوان وکیل آیت‌الله «سیدمحسن حکیم» بودم و به خاطر فعالیت‌های اجتماعی گسترده‌ای که داشتم نتوانستم در این دروس حاضر شوم.
آیت‌الله سید نورالدین اشکوری که در پژوهشگاه علمی ـ تخصصی شهید صدر در قم میزبان گروه رسانه‌ای ایکنا بود، در ادامه سخنان خود تصریح کرد: شهید صدر در تفسیر موضوعی قرآن کریم خود درصدد پاسخگویی قرآن برای حل مسائل و مشکلات اجتماعی برآمد و بر این دروس قرآنی به عنوان کلیدی برای حل مسائل اجتماعی تکیه کرد و هم اکنون موضوعات زیادی وجود دارد که نیازمند آن هستیم که قرآن را نسبت به این مسائل به پاسخگویی واداریم و استنطاق(پاسخگویی قرآن) به معنای این است که موضوع جدیدی که محقق می‌شود، دیدگاه اسلام نسبت به این موضوع را بدانیم؛ زیرا این موضوع در عصر نبی اکرم(ص) و ائمه(علیهم السلام) وجود نداشته است و ما در حال حاضر برای حل این مسائل نیازمند آن هستم که پاسخ آن را از قرآن بیابیم.
استنطاق قرآن تا زمان شهید صدر به این شکل مطرح نشده بود
وی اضافه کرد: اگر شیوه استنطاقی شهید صدر در این دروس قرآنی را درک کنیم، پس آن، کلیدی برای حل مسائل و مشکلات زیادی از امت اسلام است و مسأله پاسخگویی قرآن تا زمان شهید صدر به این شکل مطرح نشده بود و شهید صدر در این دروس این ضرورت بسیار مهم را درک کرد که قرآن را نسبت به مسائل مختلف به پاسخگویی وادارد و ضرورت را در آن می‌دید که این کلید را به نسل‌های آینده عطا کند.
آیت‌الله اشکوری به کتاب «اقتصادنا» شهید صدر اشاره کرد و گفت: تاکنون افراد زیادی در زمینه اقتصاد اسلامی نوشته‌اند، اما هر یک از آن‌ها بخش ساده و گسسته‌ای از اقتصاد را مدنظر داشته‌اند و در تمام کتاب‌هایی که در بخش‌های مختلف اقتصاد اسلامی نوشته شده است، مسأله‌ای به نام نظریه‌پردازی مشاهده نمی‌شود، اما شهید صدر مسأله نظریه‌پردازی را به‌صورت مبتکرترین صورت در «اقتصادنا» و «بانکداری بدون ربا» ارائه داد.
ویژگی درس شهید صدر؛ بار علمی، تقریر، بیان و اهتمام استاد به شاگرد
وی به ارتباط خود با شهید صدر و دروسی که نزد ایشان خواند، اشاره و اظهار کرد: آغاز ارتباط من با شهید صدر به درس کفایه برمی‌گردد که من و «سیدفخرالدین الموسوی» یکی از طلبه‌های لبنانی در نجف از شهید صدر خواستیم که درس کفایه تدریس کند که مدت کمی در درس کفایه، پس از آن در درس خارج ایشان حاضر شدم و من در آن زمان در درس بسیاری از علما و بزرگان نجف حضور می‌یافتم، اما درس شهید صدر از ناحیه علمی و تقریر و بیان و از ناحیه اهتمام استاد به شاگرد با دروس سایر علمای نجف قابل قیاس نبود.
مدیر پژوهشگاه علمی ـ تخصصی شهید صدر خاطر نشان کرد: درس کفایه شهید صدر تعدادی از طلاب و فضلای ایران، لبنان و برخی عراقی‌ها را گردهم آورد و من برای این درس و ضبط آن بسیار اهمیت قائل بودم و در آن زمان ثبت و ضبط درس چیز معمولی نبود و این مسأله در حوزه علمیه نجف نیز امر پذیرفتنی نبود، اما من در آن شرایط حاکم در عراق که اجازه ضبط کردن و عکس‌برداری را نمی‌داد، بدون آن که دیگر طلبه‌ها بدانند، درس را ضبط می‌کردم و من و مرحوم «سید عبدالغنی اردبیلی» برای این درس بسیار اهمیت قائل بودیم و رابطه میان ما و شهید صدر رابطه پدر و فرزندی بود و از مرحله استادی و شاگردی گذشته بود.
اشکوری: در قم فرصت کافی به شاگردان شهید صدر داده نشد و آنان همچنان مهجور هستند
وی که از شاگردان حضرت امام(ره) و آیت‌الله خوئی بود، در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در درس کفایه شهید صدر، آیت‌الله «سیدکاظم حائری» و آیت‌الله «سید محمود هاشمی شاهرودی» و تعدادی از نخستین شاگردان شهید صدر حضور داشتند و ما از جوانب و اطلاعات علمی شهید صدر بسیار حیرت‌زده شده بودیم، شهید صدر همچنین انسانی جامع‌نگر بود و این جامعیت تنها در اندیشه‌ها و علوم اسلامی نیست بلکه این جامعیت در تمامی مسائل و جوانب اخلاقی شهید صدر و نظریات وی مشاهده می‌شود، ایشان متولی و عهده‌دار مسائل زیادی از جمله تغییر نگرش سنتی حوزه علمیه، تغییر عراق استبداد زده و مبارزه فکری و سیاسی و مبارزه با کفر شد.
وی اضافه کرد: شاگردان شهید صدر هر یک از آن‌ها علمای بزرگی در هر مکان و حوزه علمیه شدند، با وجود این‌که در قم فرصت کافی به آنان داده نشد و آنان همچنان مهجور هستند و بسیاری از شاگردان با واسطه و بدون واسطه شهید صدر عهده‌دار مناصب مهم فکری و قضایی ایران شدند، این در حالی است که متأسفانه شاگردان شهید صدر فرصت کافی بهره‌گیری از سرچشمه علم شهید صدر را نیافتند و نیز آن چنان که شایسته باشد به بررسی ابعاد علمی و فکری این شهید نائل نشدند و ما تنها اندکی از آن‌را گرفته‌ایم و من شخصا از این ناحیه بسیار متأسف هستم و در حقیقت شهید صدر گنجینه‌ای است که دشمنان آن‌را از ما گرفتند.
علل دشمنی با شهیدصدر؛ نبوغ سرشار و جامعیت ایشان
وی در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به پرسش خبرنگار ایکنا مبنی بر این که علت دشمنی‌هایی که با شهید صدر از دو ناحیه بعثی‌ها و دیگری در چارچوب شیعی چه در قید حیاتشان و چه بعد از شهادت ایشان انجام می‌شود، چیست، گفت: یکی از علت‌های این دشمنی نبوغ سرشار شهید صدر است و خداوند متعال استعداد و هوش سرشاری به آیت‌الله صدر بخشید که دیگران از آن بی‌بهره‌اند و انسانی که به این درجه از جامعیت و به این سطح از نبوغ رسیده باشد، قطعا مورد دشمنی قرار می‌گیرد و حسادت وزریدن به وی امری طبیعی است و این حسادت به شکل‌های مختلف نمایان می‌شود و علت دیگر این است که کفر جهانی با ابزارهای مختلف و در رنگ‌های مختلف ممکن نیست انسانی را تحمل کند که برای ارائه تصویر روشن و جامعی از اسلام تلاش می‌کند و ممکن است اساس تمدن بشری و افکار موجود در غرب را به هم بریزد.
امام خمینی(ره) و شهید صدر هر دو دارای مسئولیت‌های جهانی بودند
آیت‌الله اشکوری در ادامه بیان کرد: ای کاش دشمن جهانی و صهیونیست سکوت کند و هنگامی که سکوت نمی‌کند با شیوه‌های مختلف و در شخصیت‌های مختلف نمایان می‌شود و مشاهده می‌شود که متأسفانه برخی از شخصیت‌های به ظاهر اسلامی مزدوران این دشمن جهانی هستند و آن‌ها بر شخصیت شهید صدر تمرکز می کنند، زیرا شهید صدر چراغ درخشانی برای جوامع اسلامی است و بسیاری از امور را تغییر داد و وضعیت اسلامی در حال تبدیل شدن به وضعیتی برای تمامی جهان بود و باید اشاره کنیم که امام خمینی(ره) و شهید صدر هر دو دارای مسئولیت‌های جهانی بودند.
بیداری اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی ایران زنده شد
اشکوری همچنین افزود: جمهوری اسلامی ایران بسیاری از موازین و مسائل جهانی را تغییر داد و بیداری اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی ایران زنده شد و در حقیقت، بیداری اسلامی نیازمند فکر و اندیشه و رسالت‌های مختلفی است و شهید صدر نظریات جامعی برای تمامی جوانب زندگی ارائه داد، بنابراین دشمنی خارجی و داخلی نسبت به شهید صدر امری طبیعی است.
*آیت‌الله سید نورالدین اشکوری، متولد 1316 شمسی و از شاگردان قدیمی شهید صدر است که همراه با آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی و آیت‌الله سید کاظم حائری در سال 1950 میلادی در درس خارج شهید صدر حضور یافت، در حالی که شهید صدر ایشان را دوست می‌داشت و در نیازهای معنوی و معیشتی خود بر وی تکیه می‌کرد.
آیت‌الله سید نورالدین اشکوری در سال 1970 میلادی عراق را ترک کرد و در قم مستقر شد، وی مدتی نیز بهعنوان امام جمعه قزوین بوده است و بعد از انقلاب اسلامی ایران در دستگاه قضایی مشغول به فعالیت شد و آیت‌الله سید کاظم حائری وی را بهعنوان وکیل خود در عراق و مسئول دفتر خود در نجف اشرف انتخاب کرد، اما به سبب شرایط حاکم بر عراق نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد و سپس به قم بازگشت، او مدتی را نیز در برزیل به منظور انجام فعالیت‌های اسلامی و تبلیغی اقامت داشت.
